İcra ve İflas Kanunu'nda Ne gibi Değişiklikler Yapıldı?

Birkaç kelime değişikliklerinin yanında köklü değişiklikler yapılmıştır.

İcra dairelerinin iş yoğunluğunun fazla olduğu yerlerde, dairenin düzeni, uyumu ve verimliliğini arttırmak amacıyla Adalet Bakanlığı tarafından icra müdür ve yardımcıları arasından oluşan bir başmüdür görevlendirebilir hükmü verilmiştir. Böylelikle başmüdürlük makamı getirilmiştir.  Ayrıca yapılan düzenlemeyle iş yoğunluğunun ve icra dairesi sayısının fazla olduğu yerlerde bir veya birden fazla İcra Dairesi Başkanlığı kurulabilecektir.    Başkanlık, icra dairelerinin gözetim ve denetimini yapacak, idari işlere bakacaktır. Aynı şekilde bu hüküm iflas dairelerince de uygulanacaktır. Başkanlık bir başkan ve yeterince başkan yardımcısı bulunduracak. Ayrıca bu başkanlıkta yeteri kadar icra başmüdürü, icra müdürü, müdür yardımcısı ve icra kâtibi ve memur bulunduracaktır.

-İstinaf tarafından, istinaf başvurusunun esastan reddine kesin olarak karar verilirse alacaklının istemi üzerine başka işleme gerek kalmaksızın teminata konu olan para alacaklıya ödenecek.

- Bölge adliye mahkemesinin başvurunun esastan reddine ilişkin kararına karşı temyiz yolunun açık olması hâlinde, temyiz yoluna başvurma süresinin dolmasına kadar icranın geri bırakılması kararının etkisi devam edecektir.

Böylece, icranın geri bırakılması kararının etkisinin temyiz yoluna başvuru süresinin sonuna kadar devam edip etmediği konusunda uygulamada yaşanan tereddütler giderilmiştir.

-İcranın geri bırakılması kararını artık istinaf veya Yargıtay değil, takibin yapıldığı yerdeki icra mahkemeleri verecek.

-Mehil vesikası teminatının iade edilip edilmeyeceğine ilişkin bozma sonrası esası inceleyecek mahkeme karar verecek.

-Bir diğer değişiklik istihkak iddiasında bulunan üçüncü kişinin haczedilen malın yedieminliğini kabul etmesi halinde mal muhafaza altına alınmayacaktır. Ancak, İcra ve İflas Kanunu uyarınca takibin devamına karar verilmesi durumunda mal muhafaza altına alınabilecektir.

-Borçlunun borcunu ödemek için icra kanalıyla ödeme taahhüdünde bulunmasıyla icra dairesinden hazırlanan tutanak veya kâğıtların damga vergisinden muaf olacağı düzenlenmiştir.

Tüm bu değişikliklerin yanında özellikle üç ana konuda değişiklik yapılmış satış, ihale usulü ve ihalenin feshi taleplerine yeni düzenlemeler getirilmiştir.  Bu doğrultuda borçlunun borcundan biran önce kurtulması, icra dairelerinin dosyanın tahsiliyle iş yükünün azaltılması amaçlanmıştır.

SATIŞ

-Taşınır ve taşınmaz ayrımı kaldırılmış her ikisinin de satış isteme süresi bir yıl olarak belirlenmiştir. Ayrıca satış isteyen alacaklının yanında, borçluya da satış isteme hakkı verilmiştir. Satış isteme tarihiyle birlikte kıymet takdiri ve satış masraflarının tamamının peşin olarak icra kasasına depo edilmesi zorunlu kılınmıştır. Eskide olduğu gibi cüz’i bir miktar yatırıp satış süresi kesilemeyecek. Satış isteme talebiyle birlikte yatırılan miktar satış süresinde yetersiz kalırsa satış isteyene 15 günlük süre verilecek ve bu süre içerisinde tamamlanmaz ise satış talebinden vazgeçilmiş sayılacak.

-Borçluya rızai satış hakkı verilmiştir.  Borçlu, kıymet takdirinin tebliğinden itibaren yedi gün içinde haczedilen malının rızaen satışı için kendisine yetki verilmesini talep edebilir. Müdür de bu talebe istinaden borçluya 15 günlük süre verip satış işlemlerini durdurur. Borçlu bu süre zarfında alıcı bularak 15 gün içersin de satış bedelinin dosyaya yatırması durumunda icra müdürü gerekli bilgi ve belgeleri topladıktan sonra satışın onayı için icra mahkemesine devreder. Burada icra mahkemesi en geç 15 gün içinde satışın onayına karar verir. Satışa onay verilmezse satış bedeli alıcıya iade edilir hükmü getirilmiştir. Böylece, borçlunun da haczedilmiş malında söz sahibi olması ile haczedilipte satılmayan ve borçlunun borcunun sürekli artmasının önüne geçilmesi amaçlanmıştır.  Satış işlemine rızai satış usulü getirilmiş, satışların ivedilikle yapılması amaçlanmıştır.

İHALE USULÜ

- UYAP’a entegre elektronik satış portalın da açık arttırma suretiyle satışların yapılmasına karar verilerek fiziki yapılan satışlar kaldırılmıştır.

-Teklif verme süresi 7 gün olarak belirlenmiş. Teklif verenlerin kişisel bilgileri arttırma bitene kadar bilişim sistemini işleten kamu görevlileri dışında hiç kimse ile paylaşılmaması hükmü verilmiştir.

-Teklif verme başladıktan sonra satış talebinden vazgeçilemeyecek. Ancak teklif verme süresinin bitimine kadar borcun tamamen ödenmesi halinde satış durdurulabilecektir.

-Açık artırma süresinin son on dakikası içinde yeni bir teklif verilmesi halinde bir defaya mahsus olmak üzere on dakika uzatılır şeklinde usul getirilmiştir.

-Elektronik satış portalının işleyişini ya da güvenirliğini tehlikeye sokan gerçek ve tüzel kişilerde unutulmamış  Adalet Bakanlığı’nca portala girişleri 3 ay süreyle engellenmesi tedbirleri alınmıştır.

-Satış portalında, satılacak şeyin cinsi, mahiyeti, önemi, vasıfları,  muhammen kıymeti , bulunduğu yer ve varsa görselleri ile arttırma şartnamesinde yer alan diğer bilgileri yer alacak.

-Arttırmaya katılmak için, muhammen kıymetinin yüzde onunu karşılayacak şekilde satışı yapan icra dairesinin banka hesabına teminat yatırılması zorunlu kılınmıştır. Eski kanuna göre yüzde yirmi olan teminat yüzde onda sabitlenmiştir.

- Teminatın nakit olması durumunda en geç artırma süresinin bitiminden önceki gün saat 23:30’a kadar yatırılması gerektiği. Gösterilecek teminatın teminat mektubu olması hâlinde, artırmaya katılacakların, en geç artırma süresinin bitiminden önceki iş günü mesai bitimine kadar satışa konu mahcuzun kıymetinin yüzde onunu karşılayacak tutarda kesin ve süresiz banka teminat mektubunu, satışı yapan icra dairesine tevdi etmeleri zorunludur.

-Temsilci olarak katılacaklar ise; en geç arttırma süresinin bitiminden önceki iş günü mesai bitimine kadar satışı yapan icra dairesine müracaat edilmelidir.

-Bir diğer hususta ortaklığın giderilmesi hallerinde arttırmaya katılmak isteyen pay sahibinin en geç arttırma süresinin bitiminden önceki iş günü mesai bitimine kadar satışı yapan icra dairesine başvurusu halinde alacağın veya ortaklık payının teminatı karşıladığı miktar kadar kendilerinden teminat alınmayacaktır.

-Şartlar yerine getirilmiş ise ihale en yüksek teklif verene kalacak.

-İhale bedelini 7 gün içinde ödemeyen ihale alıcına teminat iade edilmeyecek satış masrafları bu paradan tahsil edilecek. İhalenin feshi dahi talep edilse bu miktarı süresi içinde ödemek zorundadır. Böylelikle eski kanunda ihale bedelinin ödenmesi için en fazla on gün veriliyorken bu süre 7 güne düşürülmüştür.

-ihalenin kesinleşmesiyle tapuya tescili, damga vergisi ve  KDV ‘nin yatırılmasıyla gerçekleşir.

- Eğer icra müdürü arttırma bittikten sonraki ilk iş gününde elektronik satış portalından kaynaklanan teknik sorun nedeniyle arttırmanın son on dakikası teklif verilmediğini satış portalı kayıtlarından tespit ederse arttırma süresini bir gün uzatmasına ilişkin karar verebilir. Bu kararı satış portalın da günü ve saati derhal duyurur. Bu durumda artırmanın başlangıç tarihi, artırma süresinin uzatılmasına karar verildiği tarihten itibaren üç günü geçemez. Bu süre içinde yeni isteklilerde satışa girebilir.

-İhale alıcı satışı yapılan taşınmazda kira sözleşmesine bağlı olarak oturan kişiye kira bedelini, diğer hallerde ise taşınmazı kullanan kişiye bilirkişi marifetiyle tespit edilen aylık kullanım bedelini icra dairesine ödemek zorundadır. İlgili ihtara rağmen ödeme yapmıyorsa hakkında 356. Madde hükmü kıyasen uygulanır. (Maaşlarından veya sair mallarından alınır hükmü)

İHALENİN FESHİ TALEPLERİ

İhalenin feshini talep eden kişi, ihalenin gerçekten fesih edilebilecek nitelikte güçlü kanıtları olduğu durumda açması gerekmektedir. Ağır şartlara bağlanmıştır.

- İhalenin feshini talep eden alacaklı, borçlu sicilde kayıtlı kişiler, sınırlı ayni hak sahipleri dışında fesih isteyen taraftan ihale bedeli üzerinden nispi harç alınır. (ihale bedeli üzerinden binde 68,31) Bu harcın yarısı talepte bulunurken peşin alınır diğer yarısı ise kabulü halinde talep edene iade edilir reddedilirse fesih talebinde bulunandan tahsil edilir.

- Satış isteyen alacaklı, borçlu, resmi sicilde kayıtlı kişiler ve sınırlı ayni hak sahipleri dışında kalan kişilerce yapılan ihalenin feshi taleplerinde, ilgili kişilerin muhtemel zararlarına karşılık olarak ihale bedelinin yüzde beşi oranında bir teminat gösterilmesi şarta bağlanmıştır. Talebin reddi halinde kararın kesinleşmesinden itibaren bir ay içinde genel hükümlere göre tazminat davasının açılmaması halinde hükmedilen para cezasının tahsil dairesince 3 ay için de tahsil edilmediği takdir de teminat ilgilisine iade edilir hükmü eklenmiştir.

- İhalenin feshinde en önemli detay ,ihalenin feshi talebi üzerine icra mahkemesi en geç 20 gün içinde duruşma yapacak taraflar gelmese bile icap eden kararı verecektir. Böylece uzun süren ihalenin feshi davaları son bularak hak kayıplarının önüne geçilmiştir.

- İhalenin haksız yere fesih edilmesi karara bağlanırsa talep edenden ihale bedelinin yüzde 30 oranında para cezası mahkum eder.(%10 ‘dan %30 ‘a çıkmış)

KANUN DEĞİŞİKLİĞİN NE ZAMAN UYGULANACAĞI

111/b maddesinin (elektronik satış portalı ile ilgili kanun )uygulanmasına ilişkin yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren başlanır ve bu değişiklikler en geç bir yılın sonunda ülke genelinde uygulanacağı bildirilmiş. Değişikliklerin hangi il veya ilçede ne zaman uygulanacağı Adalet Bakanlığının resmi internet sitesinde duyurulacağı belirtilmiştir.

-Uygulamaya geçilen il ve ilçelerde geçiş tarihinden sonra haczedilen mallar hakkında bu değişen kanun hükmü uygulanacak, öncesinde haczedilen mallara ilişkin ise değişiklikten önceki kanun hükümleri uygulanacaktır.

-Uygulamaya geçilen il ve ilçelerde geçiş tarihinden sonra yapılan ilanlar hakkında değişen kanun hükmü uygulanacak, öncesinde yapılan ilanlar için eski kanun hükmü devam edecektir.

-Eğer ilk arttırmada satılmayıp ikinci satışa kalan mahcuz mallar için, ikinci satışta değişen kanun hükümleri uygulanır.

-Üzerinde durulması gereken en önemli madde ise kanun yürürlüğe girmeden önce satışı talep edilmiş olmasına rağmen kıymet takdiri ile muhafaza ve satış giderlerinin tamamının yatırılmadığı hallede, bu kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl içinde tarifede belirlenen giderlerin yatırılması zorunludur. Bu süre içinde peşin olarak yatırılmazsa satış talepleri vaki olmamış sayılacaktır.

-134 maddedeki değişiklik yani ihalenin feshi taleplerinde değişen kanunun yürürlüğe girdiği tarihte devam eden ilk derece mahkemeleri, bölge adliye mahkemeleri ile Yargıtay da görülmekte olan ihalenin feshi talepleri hakkında uygulanmaz. Ancak ihale bedelinin yüzde onuna kadar verilen para cezasına ilişkin hükümde uygulanır. Temyiz kanun yolu incelemesi aşamasında bulunan dosyalar bakımından para cezasının oranına ilişkin yapılan değişiklik tek başına boma nedeni yapılamayacaktır. Sadece Yargıtay bu değişikliği uygulamak suretiyle hükmü düzeltebilir.